Inmiddels mag het een traditie genoemd worden dat in het laatste kwartaal van het jaar het Goudse Amnesty filmevenement wordt gehouden, in nauwe samenwerking met het Filmhuis Gouda.
Op donderdag 21 september was de eerste dag dat de film is vertoond, naast de twee andere “filmdagen”, zaterdag 23 en dinsdag 26 september. Op de eerste draaidag werd als gebruikelijk extra uitgepakt: er was livemuziek, een schrijfactie, en wat deze extra bijzonder maakte, was de aanwezigheid van Catherine van Campen, de Nederlandse regisseuse van de film. Voorafgaand aan de film gaf zij een toelichting op de film en na afloop beantwoordde ze nog enkele vragen.
Zaatari is een vluchtelingenkamp in het noorden van Libanon waar met name vluchtelingen uit Syrië wonen uit de regio van de stad Deraa, een van de armste gebieden van het land. Als een uitvloeisel van de Arabische Lente begon in maart 2011 in deze regio een opstand die zich over Syrië verspreidde. De aanleiding van de onlusten was de mishandeling van een groep van 15 jongens in de leeftijdscategorie tussen de 10 en 15 jaar tijdens hun arrestatie. De jongens waren gearrestteerd omdat ze leuzen op een muur hadden geschreven.
Op het hoogtepunt verbleven ca. 100.000 vluchtelingen in het kamp, en naar schatting is dat teruggelopen naar 60.000 inwoners.
Na het eerste bezoek door de regisseuse en haar ploeg aan het kamp, voor research doeleinden, was het idee opgevat om de stedenbouwkunde ontwikkeling van het kamp te verfilmen: van tentenkamp op een groot open terrein bedekt met stenen naar een middelgrote stad met huizen.
Het regelen van de financiering nam twee jaar in beslag, waarmee het volgen van de opbouw van het kamp niet meer een geschikt onderwerp voor de film was. Inmiddels was Catherine van Campen moeder geworden en is het hoofdonderwerp van de film verschoven naar het leven en de beleving van kinderen in de moeilijke omstandigheden in een vluchtelingenkamp. Door niet de focus te leggen op de moeilijke omstandigheden in het kamp maar op de belevingswereld van de kinderen ontstaat een mooier en vriendelijker beeld van het dagelijks leven van de kinderen. Dijnn, een figuur uit de islam, omschreven als een mythisch, bovennatuurlijk en onzichtbaar wezen, vaak vertaald met “Geest” verklaart het tweede deel van de titel.
In de film komt een meisje gekleed in een mooie witte feestjurk, als een soort “leidmotief” terug in de film, die op haar beurt met haar mobieltje de filmploeg van Catharine aan het filmen was. Zij is het meisje dat op de filmposter is te zien. Oorspronkelijk was zij niet in het filmplan opgenomen, maar omdat het zo’n opvallend beeld was, lag het voor de hand om het in de film te integreren.
Vier andere kinderen, twee jongens (Hammoudi en Ferras) en twee meisjes (Fatma en Marjan) worden geportretteerd in de film. De film is opgebouwd uit een tiental bezoeken aan Zaatari met een tussenliggende periode van 1 tot 2 maanden. De film gaat met name over de huidige levensomstandigheden en is gericht op de toekomstplannen, alleen Ferras, de jongen die zoetigheid verkoopt in het kamp, heeft als droom om een (snoep) winkel te beginnen.
In de vragenronde na afloop van de film werd Kilian Kleinschmidt genoemd, die als afgevaardigde van de UN eindverantwoordelijk was voor het kamp, waar overigens 300 NGO’s actief waren. Voor zijn komst heerste er een grimmig sfeer in het kamp met plunderingen, bendes en andere vervelende zaken.
Door de mensen in het kamp verantwoordelijk te maken voor hun eigen wijken en straten, door straatburgemeesters aan te wijzen werd niet alleen een deel van de vrijheid teruggegeven aan de vluchtelingen maar werd ook een positief effect op de waardigheid en identiteit bewerkstelligd.
Door eigen initiatief van de bewoners zijn veel winkels gestart. De fietswinkel die in de film terugkomt, heeft fietsen in de verkoop die voor een deel uit Nederland afkomstig zijn, geschonken door minister Ploumen. De aanvoer van spullen voor de winkels was relatief makkelijk te regelen omdat rond Zaatari geen hekwerk staat maar alleen een greppel aanwezig is.
Ook voor bijvoorbeeld elektriciens en loodgieters was er genoeg werk voor handen waardoor een stad met zijn eigen bedrijvigheid is ontstaan.
De kinderen uit de film hebben de film eerst in besloten kring gezien en later is die getoond voor een groter publiek. De mooie beelden met de muziek maakten indruk op de jeugdige hoofdrolspelers & -speelsters en zij vonden de film mooi.
Catherine van Campen zag de gehele film weer voor het eerst in een half jaar en kreeg op de avond het gevoel dat ze weer “iets” moest doen met dit onderwerp. Ze heeft nog steeds contact met de kinderen uit de film dus wellicht wordt het “iets” een soort “5 jaar later”-concept.
Het was een aangename ervaring om dit filmevenement te organiseren. Over de drie draaidagen zijn er circa 75 betalende bezoekers geweest.
Voor de schrijfacties en petities, die tijdens het evenement georganiseerd waren te weten:
- Johan Teterissa (15 jaar gevangenisstraf voor publiekelijk tonen Molukse vlag): 30 brieven.
- Petitie minister-president Rutte tegen terugsturen vluchtelingen naar Libië: 25 handtekeningen.
- Handtekeningen raadgevend referendum Sleepwet: 30 handtekeningen.
Volgend jaar ook naar de Filmhuis Actie?
Schrijf je hieronder in voor onze nieuwsbrief